De meeste Nederlanders zijn dol op brood. Al het commercieel gebakken brood bevat meer dan 30 verschillende chemische stoffen: kleur- en zoetstoffen, schimmelremmers, smaakmakers, fabrieksvetten, stabilisatoren, conserveringsmiddelen, residuen van pesticiden en herbiciden. Daarnaast bevat het ook middelen die de kleur en elasticiteit verbeteren, zoals aluminium chloride, calcium propionate, chlorinedioxide en benzoylperoxide. Deze stoffen zijn wettelijk toegestaan. De hedendaagse tarwe is tevens genetisch gemanipuleerd.

Biotechnologie heeft het mogelijk gemaakt om insecticiden ‘in te bouwen’ in de genen van de tarweplant. Deze stoffen kunnen het slijmvlies van de darmflora aantasten en veranderen.

Gluten

Gluten zijn kleefeiwitten die vooral voorkomen in tarwe en in mindere maten in gerst, haver, kumut, spelt en rogge. De kwaliteit van het gebakken brood is afhankelijk van de van de hoeveelheid gluten (kneedbaar deeg) in het meel. Gluten worden al sinds lange tijd als een belangrijk allergeen erkend.

Eiwitten zoals gluten, kunnen hun toxische werking uitoefenen als ze niet afgebroken worden door pepsine/zoutzuur in de maag en trypsine verderop in het maagdarmkanaal. Gluteneiwitten beschadigen het slijmvlies van dunne darm waardoor mensen zich vermoeid kunnen voelen, last kunnen hebben van terugkerende diarree of verstopping, bloedarmoede en andere chronische darmklachten.

Gevolgen

Bij zo’n 60% van de mensen die last hebben van glutenallergie wordt dit niet zodanig onderkend. Een mogelijk gevolg hiervan is dat er een langzame afbraak plaatsvindt van de darmvlokken. Dit betekent dat de darm binnen ongeveer 10–15 jaar steeds gladder wordt en het gevolg daarvan is dat er onvoldoende opname kan plaatsvinden van belangrijke voedingstoffen. Deze darmvlokken zorgen er namelijk voor dat de nutriënten uit het voedsel kunnen worden opgenomen in het bloed. Pas als het darmoppervlak glad is geworden, kunnen wij van de diagnose ‘Coeliakie’ spreken.

Bij kinderen kunnen groeistoornissen optreden. Coeliakie kan eveneens een rol spelen bij vrouwelijke onvruchtbaarheid, terugkerende blaasontsteking of vaginale infectie omdat het mineraal zink niet goed wordt opgenomen via de darm. Door gebrekkige opname van mineralen kan ook ijzer tekort (bloedarmoede) ontstaan. Een te kort aan mangaan leidt tot gewrichtspijn en een gebrek aan calcium leidt tot osteoporose.

Glutenallergie gaat vaak samen met lactose-intolerantie. Als het darmslijmvlies niet goed functioneert of zelfs ontstoken is, dan is het makkelijk voor bacteriën en virussen om het lichaam binnen te dringen. Ontdekking van glutenallergie is het begin van een beter leven.

Coeliakie is vermoedelijk een erfelijke afwijking. Soms wordt deze aandoening pas voor het eerst ontdekt of wordt de ziekte actief na een operatie, virale infectie of heftige emotionele stress.

Niet of onvoldoende behandelde coeliakie geeft een verhoogde kans op het ontstaan van darmkanker.

Glutenvrij dieet

Mensen met bloedgroep ‘O’ kunnen extra gevoelig zijn voor gluten, eiwitten en ook voor koeienmelkproducten. De ‘ImuPro 300 test’ test op een mogelijk allergische reactie op 300 voedingsmiddelen (zie www.prohealth.nl). Wat opvalt in de testresultaten is dat weinig mensen een slechte reactie krijgen op maïs- of rijstproducten. Ook blijkt dat, geitenmelkproducten nauwelijks allergische reacties geven.

Een goed alternatief voor gezond brood is brood dat gemaakt wordt van de Amerikaanse graansoort Teff. Teff is een glutenvrije graansoort met goede eigenschappen. Het doet de bloedsuikerspiegel maar langzaam stijgen, bevat veel calcium en goed opneembaar ijzer — ideaal voor vegetariërs en ouderen. Bovendien bevat het in tegenstelling tot tarwe geen fytinezuur, een stof die opname van mineralen als zink en ijzer verstoort.

Tegen glutenallergie bestaat geen geneesmiddel. Alleen een glutenvrij dieet kan helpen om de klachten te verminderen of geheel te laten verdwijnen. Voor tips en glutenvrije producten zie www.coeliakievereniging.nl of ga naar de afdeling glutenvrije producten van de reformwinkel. Het duurt ongeveer 1 jaar voordat het darmslijmvlies zich weer hersteld heeft.